Osmanlı Belgeleri'nde Çorlu Serisi, 2 Kitapla Devam Ediyor
Gelecek nesillere Çorlu'nun tarihi hakkında
kaynak olacak eserler ortaya koymak için çalışmalarını yürüten Çorlu
Belediyesi, Tarihi Belediye Binasında düzenlediği toplantıyla tanıtımını
yaptığı “Osmanlı Belgeleri’nde Çorlu” eseri ile kamuoyunda büyük ilgi çekmişti.
Ulusal boyutta da takdirle karşılanan çalışmanın ardından “Osmanlı Belgeleri’nde
Çorlu” serisinin yeni kitapları, yazarlar tarafından Başkan Baysan’a makamında
takdim edildi. Tamamlanan eserlerin tanıtım toplantısına; Çorlu Belediye
Başkanı Ünal Baysan, Başkan Yardımcısı Ahmet Sarıkurt, 23’üncü Dönem Tekirdağ
Milletvekili Prof. Dr. Necip Taylan, Özel Kalem Müdürü Hakan Öztürk, İnşaat
Mühendisi Kerem Savaş, Araştırmacı Yazar Süreyya Atilla Sağlamçubukcu, Taner
Koltuk ve Nuran Koltuk katıldı.
Eserlerin gelecek nesiller için ışık tutacak
değerde olduğunu belirten Çorlu Belediye Başkanı Ünal Baysan, basımı kısa süre
içerisinde tamamlanacak olan kitapların, tanıtımlarının gerçekleştirileceğini
ifade etti. Başkan Baysan, “Sahasında uzman bir ekip ve akademisyenler
tarafından araştırma-inceleme sonucu hazırlanan bu kitaplar için, nüfus ve
temettuat defterleri Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nden dijital olarak temin
edilerek defterler içerisinden Müslüman nüfusun tam olarak (yer, lakap, hane,
isim ve diğer kayıtlar) tespiti, sayım ve vergi kayıtları ile gayrimüslim
nüfusun yer ve lakap olarak belirlenmesi söz konusudur. Osmanlıca olan defter
kayıtları yeni Türk harflerine aynen çevrilerek gerekli açıklamaları dipnot
olarak kitaba aktarılmıştır. Giriş bölümünde ise genel bir Çorlu tarihçesi ile
defterlerde gözüken demografik ve mali yapı istatistikî olarak değerlendirmeye
tabi tutulmuştur.” dedi.
Çorlu Belediyesi tarafından yayınlanacak tarih
ve kültür serisinin ikinci ve üçüncü kitapları hakkında Araştırmacı Süreyya
Atilla Sağlamçubukcu, Nuran Koltuk ve Taner Koltuk tarafından ayrıntılı bilgi
verildi.
Yayınlanacak olan eserlerin içerikleri ise
şöyle:
Nüfus
Defterleri:
“Tarihçiler genelde savaşlar, kahramanlıklar ve
biyografilere odaklanırlar. Son dönemlerde ise bu tavrın yön değiştirdiği
müşahede edilmektedir. Bu duruma paralel olarak toplum ve toplumsal gruplarla
ilgili sosyal ve yerel tarih araştırmaları da artmaktadır. Bu artış yeni
problemlerle birlikte yeni fırsatları da ortaya çıkarmaktadır. Ortaya çıkan
yeni problemler o döneme ait kaynakların keşif ve analizini zorunluluk haline
getirmektedir. Kaynak, kapsam ve yöntem genişlemesinin bir sonucu olarak
Osmanlı nüfus defterleri, bu konulara ilgi duyanlar için şimdiye kadar hiç
kimsenin ulaşamadığı bakir bilgileri içeren heyecan verici malzemeler olarak
keşfedilmeyi beklemektedir.
Osmanlı Devleti’nde nüfusa ilişkin kaynaklarla
ilgili iki ayrı dönemi tanımlamak mümkündür. Bunlar 15-19. yüzyıl arasını
kapsayan dönemle 1830’larda başlayan modern öncesi nüfus sayımı dönemidir.
Böyle bir ayırım yapılmasının sebebi bu dönemlere ait kaynakların birbirinden
çok farklı olmalarına dayanmaktadır. Bu önemli farklılığı mevcut kaynaklardaki
nüfus verilerinin hem toplanma ve yapım amaçlarında hem de kullanım yöntemlerinde
görmek mümkündür.
Çalışma konusunu teşkil eden Çorlu Nüfus
Defterleri Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunmaktadır. Merkez mahalleler ve
köylere ait nüfus bilgileri bulunmaktadır. Kayıtlı kişilerin yaşları, fiziksel
özellikleri, görünümleri, aile lakapları, meslekleri, baba adları, ölüm
tarihleri ve defterin ilk tutulduğu tarihten sonra doğum kaydı yapılanların
doğum tarihleri mevcuttur. Ayrıca kaydı tutulan mahalden farklı yerlere
gidenler veya dışarıdan o bölgeye gelenlerin geldikleri ve gittikleri yerler
ile tarihleri de kaydedilmiştir.”
Temettuat
Defterleri:
“Osmanlı son döneminde başarısızlıkla
sonuçlanan mali açıdan muhassılların yapmış oldukları sayımlardan sonra yeni
çözüm yolları araştırılmıştır. 1845 yılına kadar geçen sürede, istenilen
sonuçların elde edilmemesi üzerine, bulundukları eyaletin sorunları ve bu
sorunların giderilmesi için İstanbul’a biri Müslüman diğeri Hristiyan her ilden
ikişer temsilci çağrılarak, bilgilerine başvurulduğu görülmektedir.
Halk temsilcileri ile devlet görevlileri
arasında yapılan görüşmelerin sonucunda vergilerin ağırlığı ve dağılımın
adaletsizliği konusu en önemli şikâyet konusu olarak tespit edilmiş ve Tanzimat
yönetimi de bu problemi çözmek için 1845’te (Hicri 1261) özellikle verginin
ıslahı için emlâk ve nüfus tahririnin doğru bir şekilde tekrar yapılması ve
ülke genelinde denetimi sağlayacak olan imar meclislerinin kurulması
kararlarını almıştır. Eyaletlere konuyla ilgili talimatlar ve tahririn usulüne
uygun yapılması için tahrir numuneleri gönderilmiştir. Böylece Tanzimat’ın
uygulandığı bölgelerde Çorlu’yu da içine alan bu tahrir çalışmaları
tamamlanarak, Temettuat Defterleri oluşmuş ve bu defterlerde belirtilen
şekillerde vergiler tahsil edilmiştir.
1840 yılında yapılan sayımlar muhassıllar
nezdinde yapıldığı halde; 1845 yılında yapılan sayımlar için merkezden görevli
gönderilmemiş ve bu sayımların ilgili mahalle veya köydeki imam ve muhtarlar tarafından,
ziraat müdür vekilleri nezaretinde yapılması kararlaştırılmıştır. Gayrimüslimlerin
bulunduğu mahallerde ise papaz ve kocabaşılar görevlendirilmiştir. Tahrir
bittiğinde defterlerin sonu bu kişiler tarafından mühürlenmiştir. Tahriri biten
yerlerin defterleri ilgili kişiler tarafından mühürlendikten sonra kaza
müdürlerine teslim edilecek, kaza meclisince kontrol edildikten sonra vali ve
defterdarlara gönderilmiştir. Defterler buralarda temize çekilmeden ait
oldukların kazaların torbalarına konularak Maliye hazinesine gönderilmiştir.
Bu çalışmada Çorlu’ya ait olan 38 Temettuat
Defteri incelenmiştir. Çalışma esnasında Çorlu’da bulunan mahalle köy veya
çiftliklerde yer alan ahali ile yapılan zirai çalışmalar, hayvan miktarları,
alınan vergiler ve işçi ücretleri gibi birçok önemli mevzu listeler halinde
verilmiş ve açıklanmıştır. Bu defterler içerisinde yer alan Müslim ve
Gayrimüslim mahalle ve köyler tek tek belirtilmiştir. Köyler ile bazı
çiftliklerin iç içe olmasından dolayı hem köy için hem de çiftlik ayrı sayımlar
yapılmıştır. Örneğin; 5496 numaralı defterde Ohlas Köyü Gayrimüslim konar-göçerleri
sayılırken 5499 numaralı defterde Ohlas Mahallesi Müslüman halkın kayıtları tutulmuştur.
Bununla birlikte giriş kısmında yer alan tablo da bazı yerleşim yerleri hem
Müslim hem de Gayrimüslim olarak işaretlenmiştir. Nüfus Defterleri’nde yaklaşık
olarak 6 bin 100 erkek ve kadın nüfus tahmin edilirken, Temettuat Defterlerine
göre ile yaklaşık 6 bin 400 civarında erkek ve kadın nüfus tahmin edilmiştir.
Çorlu’da tarım ve hayvancılık gelişmiş olduğundan, dışarıdan pek çok işçi
çalışmak için buraya gelmiştir. Çorlu’da en yaygın meslek doğal olarak ziraatçilik
olmuştur. Çalışma esnasında Çorlu’da bulunan tüm ekilebilir araziler ile
ekilmeyen veya nadasa bırakılan araziler belirtilmiştir. Ekilen ürünler tek tek
yazılmış ve oranları çıkarılmıştır. Çorlu’daki aile isimleri listeler halinde
verilmiştir, listeler 2 sütün halinde olup soldan başlayıp sağ sütundan devam
etmiştir. Aile sıralamalarında defter sıra numarası esas alınmıştır.
Bu çalışmaların hem Çorlu halkı hem de ülkemiz
halkı için kaynak niteliğinde olacak bir eser olmasını temenni ediyoruz.”
Benzer Haberler
- Katılımın Ücretsiz Olduğu Çorlu Tiyatro Festivali Başlıyor!
- Efsanevi Kurtalan Ekspres, Sağlık Mahallesi’nden Geçti
- Çorlu 2’nci Ulusal Fotoğraf Yarışması Sonuçlandı
- Şehir Tiyatroları, İlk Oyunuyla Ayakta Alkışlandı
- Tekirdağ 57’nci Kiraz Festivali İcra Komitesi Toplandı
- Şehir Tiyatroları, İlk Oyunla Perdelerini Açıyor!
- Minik Öğrencilerin Çalışmaları Göz Dolduruyor
- Ergene'de, Geleneksel Sünnet Şöleni Kayıtları Başladı
- Ödüllü Fotoğraf Yarışması Başvuruları Başladı
- Çanakçı Köy'deki Misafirhane, Törenle Hizmete Açıldı